Моделирование как метод познания

В разных науках человек исследуется как модель с различными свойствами. В механике его рассматривают как материальную точку, в химии – как объект, состоя- щий из химических веществ, в биологии – как систему, стремящуюся к самосохранению.

Содержимое разработки

MODEL . MODELIRLEMEK

MODEL .

MODELIRLEMEK

1. ESASY DÜŞÜNJELER Model –öwrenilýän obýektiň, hadysanyň ýa-da prosesiň dürli aýratynlyklaryny aňladýan käbir täze obýektdir. Model –öwrenilýän obýektiň, hadysanyň ýa-da prosesiň dürli aýratynlyklaryny aňladýan käbir täze obýektdir. MODELLERE MYSALLAR: h akyky obýektiň kiçeldilen masyştabdaky görnüşi: h akyky obýektiň kiçeldilen masyştabdaky görnüşi: глобус (ýer şarynyň modeli); d ikilen aýynyň oýnawajy (diri aýynyň modeli); gurjak (diri adamyň modeli); a wtomobil oýhawaçlar(hakyky awtomabiliň modeli). глобус (ýer şarynyň modeli); d ikilen aýynyň oýnawajy (diri aýynyň modeli); gurjak (diri adamyň modeli); a wtomobil oýhawaçlar(hakyky awtomabiliň modeli). глобус (ýer şarynyň modeli); d ikilen aýynyň oýnawajy (diri aýynyň modeli); gurjak (diri adamyň modeli); a wtomobil oýhawaçlar(hakyky awtomabiliň modeli). h akyky obýektler: h akyky obýektler: u çaryň çyzgysy (uçaryň modeli); R adionyň tehniki shemasy( adamyň ýüreginiň shemasy); u çaryň çyzgysy (uçaryň modeli); R adionyň tehniki shemasy( adamyň ýüreginiň shemasy); u çaryň çyzgysy (uçaryň modeli); R adionyň tehniki shemasy( adamyň ýüreginiň shemasy);

1. ESASY DÜŞÜNJELER

Model –öwrenilýän obýektiň, hadysanyň ýa-da prosesiň dürli aýratynlyklaryny aňladýan käbir täze obýektdir.

  • Model –öwrenilýän obýektiň, hadysanyň ýa-da prosesiň dürli aýratynlyklaryny aňladýan käbir täze obýektdir.
  • MODELLERE MYSALLAR:
  • h akyky obýektiň kiçeldilen masyştabdaky görnüşi:
  • h akyky obýektiň kiçeldilen masyştabdaky görnüşi:
  • глобус (ýer şarynyň modeli); d ikilen aýynyň oýnawajy (diri aýynyň modeli); gurjak (diri adamyň modeli); a wtomobil oýhawaçlar(hakyky awtomabiliň modeli).
  • глобус (ýer şarynyň modeli); d ikilen aýynyň oýnawajy (diri aýynyň modeli); gurjak (diri adamyň modeli); a wtomobil oýhawaçlar(hakyky awtomabiliň modeli).
  • глобус (ýer şarynyň modeli);
  • d ikilen aýynyň oýnawajy (diri aýynyň modeli);
  • gurjak (diri adamyň modeli);
  • a wtomobil oýhawaçlar(hakyky awtomabiliň modeli).
  • h akyky obýektler:
  • h akyky obýektler:
  • u çaryň çyzgysy (uçaryň modeli); R adionyň tehniki shemasy( adamyň ýüreginiň shemasy);
  • u çaryň çyzgysy (uçaryň modeli); R adionyň tehniki shemasy( adamyň ýüreginiň shemasy);
  • u çaryň çyzgysy (uçaryň modeli);
  • R adionyň tehniki shemasy( adamyň ýüreginiň shemasy);

2 . MODEL DÖRETMEGIŇ ZERURLYGY

2 . MODEL DÖRETMEGIŇ ZERURLYGY

  • Ç yg malyň harçlanyşyny kemeltmek:
  • k ino surata düşürmekde; m aşyn gurluşygynda, uçarlaryň gurluşygynda.
  • k ino surata düşürmekde;
  • m aşyn gurluşygynda, uçarlaryň gurluşygynda.
  • Ö wrenilýän obýektiň häsiýetlerine düşünmek üçin:
  • h aýwanlaryň medisina derňewi.
  • h aýwanlaryň medisina derňewi.
  • O býekti dolandyrmagy öwrenmek üçin:
  • kosmos korabliniň öwrediji modeli; u çarlaryň, awtomobillertiň öwrediji modelleri;
  • kosmos korabliniň öwrediji modeli;
  • u çarlaryň, awtomobillertiň öwrediji modelleri;
  • T ebigy betbagytçylyklary maglumatlaşdyrmak
  • j aýyň maketiniň ýer titremesine durnuklylygyny barlamak; T ebygy betbagytçylyklary öňünden duýdurmak.
  • j aýyň maketiniň ýer titremesine durnuklylygyny barlamak;
  • T ebygy betbagytçylyklary öňünden duýdurmak.
  • D ynç almak üçin:
  • ç agalaryň oýny (durmuşdaky hakykatyň oýny); k ompýuter oýunlary (durmuşdaky hakykatyň oýny; t eleýaýlym (durmuşdaky hakykat).
  • ç agalaryň oýny (durmuşdaky hakykatyň oýny);
  • k ompýuter oýunlary (durmuşdaky hakykatyň oýny;
  • t eleýaýlym (durmuşdaky hakykat).
  • Durmuşy meseleleri çözmek üçin:
  • P ola kraska, oboý satyn almak .
  • P ola kraska, oboý satyn almak .
3 . MODELIRLEMEK

3 . MODELIRLEMEK

  • Modelirlemek - modelleriň döredilmeginden we derňelmeginden durýan akyl ýetirmegiň usulýetidir
4. MODELLERIŇ ADEKWATLYGY (dabat gelmegi)

4. MODELLERIŇ ADEKWATLYGY (dabat gelmegi)

  • A dekwatlygy (gabat gelmekligi) - model bilen modelirlenýän obýektiň häsiýetleriniň gabat gelmek derejesi.
  • A dekwatlyk derejesi:
  • d oly gabat gelmegi ; a ýratyn ýagdaýlarda gabat gelmegi ; gabat gelmeýär .
  • d oly gabat gelmegi ;
  • a ýratyn ýagdaýlarda gabat gelmegi ;
  • gabat gelmeýär .
5. MODELIŇ GÖRNÜŞLERI

5. MODELIŇ GÖRNÜŞLERI

6. BERLI Ş FORMASY BOÝUNÇA MODELIŇ GÖRNÜŞI Eger model göwrümli, predmet görnüşinde bolsa oňa material model diýilýär.  Meselem:  G lobus; A dam mulýaž y ; J aýyň makedi; Ç aga oýnawajy.  G lobus; A dam mulýaž y ; J aýyň makedi; Ç aga oýnawajy. Eger model obýekt barada maglumatlary , keşbleri we belgiler i özünde saklaýa bolsa onda oňa informasion model diýilýär.  Meselem :

6. BERLI Ş FORMASY BOÝUNÇA MODELIŇ GÖRNÜŞI

  • Eger model göwrümli, predmet görnüşinde bolsa oňa material model diýilýär.

Meselem:

  • G lobus; A dam mulýaž y ; J aýyň makedi; Ç aga oýnawajy.
  • G lobus;
  • A dam mulýaž y ;
  • J aýyň makedi;
  • Ç aga oýnawajy.
  • Eger model obýekt barada maglumatlary , keşbleri we belgiler i özünde saklaýa bolsa onda oňa informasion model diýilýär.

Meselem :

  • surat ; O kuw kitaplar; portret; K ompýuter oýunlar; Ç eper eserde adamyň obrazy.
  • surat ;
  • O kuw kitaplar;
  • portret;
  • K ompýuter oýunlar;
  • Ç eper eserde adamyň obrazy.
INFORMASION MODELLER Hyýaly  model - bu modelirlenýän obýektiň adam aňyndaky hyýaly keşbi.  Mysallar : ýatdaky iň gowy görýän adamyň keşbi; a damyň ýadyndaky ýaşaýan jaýynyň şekili . ýatdaky iň gowy görýän adamyň keşbi; a damyň ýadyndaky ýaşaýan jaýynyň şekili . ýatdaky iň gowy görýän adamyň keşbi; a damyň ýadyndaky ýaşaýan jaýynyň şekili . Dokumental ( resmi ) model  – bu modelirlenýän obýektiň kagyzyň ýüzündäki beýan edilişi ýa-da şekili .  Mysallar : d ü şürilen surat; ç ekilen surat; karta; çeper edebiýatda baş gahrymanyň beýan edilişi . d ü şürilen surat; ç ekilen surat; karta; çeper edebiýatda baş gahrymanyň beýan edilişi . d ü şürilen surat; ç ekilen surat; karta; çeper edebiýatda baş gahrymanyň beýan edilişi . K ompýuter  modeli - bu modelirlenýän obýektiň kompýuteriň ýadynda beýan edilişi ýa-da keşbi.  Mysallar :

INFORMASION MODELLER

  • Hyýaly model - bu modelirlenýän obýektiň adam aňyndaky hyýaly keşbi.

Mysallar :

  • ýatdaky iň gowy görýän adamyň keşbi; a damyň ýadyndaky ýaşaýan jaýynyň şekili .
  • ýatdaky iň gowy görýän adamyň keşbi; a damyň ýadyndaky ýaşaýan jaýynyň şekili .
  • ýatdaky iň gowy görýän adamyň keşbi;
  • a damyň ýadyndaky ýaşaýan jaýynyň şekili .
  • Dokumental ( resmi ) model – bu modelirlenýän obýektiň kagyzyň ýüzündäki beýan edilişi ýa-da şekili .

Mysallar :

  • d ü şürilen surat; ç ekilen surat; karta; çeper edebiýatda baş gahrymanyň beýan edilişi .
  • d ü şürilen surat; ç ekilen surat; karta; çeper edebiýatda baş gahrymanyň beýan edilişi .
  • d ü şürilen surat;
  • ç ekilen surat;
  • karta;
  • çeper edebiýatda baş gahrymanyň beýan edilişi .
  • K ompýuter modeli - bu modelirlenýän obýektiň kompýuteriň ýadynda beýan edilişi ýa-da keşbi.

Mysallar :

  • k ompýuter oýunlar; k ompýuterd ä ki şekil.
  • k ompýuter oýunlar; k ompýuterd ä ki şekil.
  • k ompýuter oýunlar; k ompýuterd ä ki şekil.
  • k ompýuter oýunlar;
  • k ompýuterd ä ki şekil.
7. DAŞKY ÖLÇEGINE BAGLY MODELLERIŇ GÖRNÜŞLERI Masyştably model – bu obýektiň olçegini belli bir masyştabda ulaltmakdan ýa-da kiçeltmekden alynan modeller. M ysallar: M ysallar: globus; kukla; D etalyň çyzgysy; karta. globus; kukla; D etalyň çyzgysy; karta. globus; kukla; D etalyň çyzgysy; karta. Masyştabsyz model - obýektiň daşky ölçegleri göz oňünde tutulmadyk modeller.  - M ysallar:

7. DAŞKY ÖLÇEGINE BAGLY MODELLERIŇ GÖRNÜŞLERI

  • Masyştably model – bu obýektiň olçegini belli bir masyştabda ulaltmakdan ýa-da kiçeltmekden alynan modeller.
  • M ysallar:
  • M ysallar:
  • globus; kukla; D etalyň çyzgysy; karta.
  • globus; kukla; D etalyň çyzgysy; karta.
  • globus;
  • kukla;
  • D etalyň çyzgysy;
  • karta.
  • Masyştabsyz model - obýektiň daşky ölçegleri göz oňünde tutulmadyk modeller.

- M ysallar:

  • M atematika okuw kitaby; goşgy; H imiki maddanyň formulasy .
  • M atematika okuw kitaby; goşgy; H imiki maddanyň formulasy .
  • M atematika okuw kitaby;
  • goşgy;
  • H imiki maddanyň formulasy .
8. WAGTA BAGLY MODELLERIŇ GÖRNÜŞI Dinamiki  model – bu modelirlenýän obýektiň häsiýetleriniň wagta görä üýtgeýşini beýan edýän modeller.   - Mysallar :   - Mysallar :  hereketlenýän öýnawaçlar;  himiki reaksiýalaryň geçiş prosesleri . S tatistiki model – bu obýektiň wagtyň belli bir pursatyndaky ýagdaýyny beýan edän modeller.  Mysallar:

8. WAGTA BAGLY MODELLERIŇ GÖRNÜŞI

  • Dinamiki model – bu modelirlenýän obýektiň häsiýetleriniň wagta görä üýtgeýşini beýan edýän modeller.

- Mysallar :

  • - Mysallar :

hereketlenýän öýnawaçlar;

himiki reaksiýalaryň geçiş prosesleri .

S tatistiki model – bu obýektiň wagtyň belli bir pursatyndaky ýagdaýyny beýan edän modeller.

Mysallar:

  • hereketlenýän öýnawaçlar; himiki reaksiýalaryň geçiş prosesleri . S tatistiki model – bu obýektiň wagtyň belli bir pursatyndaky ýagdaýyny beýan edän modeller. Mysallar:
  • hereketlenýän öýnawaçlar; himiki reaksiýalaryň geçiş prosesleri . S tatistiki model – bu obýektiň wagtyň belli bir pursatyndaky ýagdaýyny beýan edän modeller. Mysallar:
  • globus; Ý umşak oýnawaçlar; o kuw kitaplar .
  • globus; Ý umşak oýnawaçlar; o kuw kitaplar .
  • globus; Ý umşak oýnawaçlar; o kuw kitaplar .
    9. B ILIM PUDAKLARYNA DEGIŞLILIGI BOÝUNÇA MODELLERIŇ GÖRNÜŞLERI

    9. B ILIM PUDAKLARYNA DEGIŞLILIGI BOÝUNÇA MODELLERIŇ GÖRNÜŞLERI

    • B ilim pudaklaryna degişli modeller şol pudagyň ady bilen aýdylýar.
    • E ger model hiç bir bilim pudagyna degişli däl bosa, onda oňa ýönekeý model diýilýär.
    • M ysallar :
    • Ý önekeý modeller (öýnawaçlar,); M atematiki modeller (gönüburçlugyň meýdanyny tapmagyň formulasy, göwrüm hasaplama formulalar); G eografiki modeller (globus, karta); H imiki modeller (kislorod atomynyň modeli, himiki reaksiýanyň formulasy).
    • Ý önekeý modeller (öýnawaçlar,);
    • M atematiki modeller (gönüburçlugyň meýdanyny tapmagyň formulasy, göwrüm hasaplama formulalar);
    • G eografiki modeller (globus, karta);
    • H imiki modeller (kislorod atomynyň modeli, himiki reaksiýanyň formulasy).
    Сохранить у себя:
    Моделирование как метод познания

    Получите свидетельство о публикации сразу после загрузки работы



    Получите бесплатно свидетельство о публикации сразу после добавления разработки